Arnhem Trolleystad
Sinds 3 mei 1880 verzorgden paardentrams het openbaar vervoer in Arnhem.
Elektrische trams namen vanaf 21 mei 1911 het vervoer over.
Tijdens de Slag om Arnhem in september 1944 werden de tramremise, de meeste trams en een deel van de infrastructuur vernield.
Het openbaar vervoer kwam vanaf 15 oktober 1945 met noodbussen weer op gang.
In 1946 besloot de Gemeenteraad de tram niet te laten terugkeren, maar te vervangen door trolleybussen op drukke lijnen en autobussen op minder drukke lijnen. In november 1948 begon de Zwitserse firma Kummler&Matter met de aanleg van de bovenleiding. In het najaar van 1948 startte ook de bouw van de nieuwe remise aan de Westervoortsedijk.
De Gemeente bestelde 36 trolleybussen bij de firma Verheul in Waddinxveen op een chassis van British United Traction (BUT) met de elektrische installatie van de English Electric Company (EEC).
Op 5 september 1949 werd de trolleybusdienst officieel geopend op lijn 1: Oranjestraat - Station Arnhem - Velp.
Er waren toen 8 trolleys voor de dienst beschikbaar; de overige kwamen in de periode december 1949 tot en met
januari 1951 in dienst.
De naam van het bedrijf werd gewijzigd van Gemeente Electrische Tram Arnhem (GETA) in Gemeente Vervoerbedrijf Arnhem (GVA).
De betrouwbare, milieuvriendelijke en stille trolleybus bleek een goede keuze voor Arnhem te zijn. Met name op de routes waar veel stijgingen voorkwamen (Hoogkamp, Alteveer en Geitenkamp) toonde de trolleybus zich, dankzij de overbelastbaarheid van de elektromotor, een superieur vervoermiddel.
In de tweede helft van de jaren 50 werden er in Arnhem per jaar ongeveer 21 miljoen passagiers vervoerd; de trolleybussen namen hiervan ruim driekwart voor hun rekening.
Als gevolg van het toenemende auto- en televisiebezit nam het busvervoer in de jaren 60 af. Hierdoor werden de frequenties, met name in de avonduren, verlaagd.
De steeds verder toenemende automobiliteit, de exploitatietekorten en de verkeersopstoppingen waren in 1971 aanleiding voor het GVA om te kijken naar de trolleyexploitatie in de toekomst. Het GVA stelde voor de trolleyexploitatie op termijn te beëindigen. De Arnhemse bevolking, die merendeels voor de trolley was, kwam flink tegen de plannen in actie.
Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat intussen de exploitatietekorten van de openbaar vervoerbedrijven vergoedde, deelde in 1975 aan Arnhem mee dat het geen bezwaar had tegen voortzetting van de trolleyexploitatie.
De gemeenteraad besloot in hetzelfde jaar voor handhaving van de trolley.
DAF-trolley 173 werd in 1978 gebruikt als proefwagen voor een het door het GVA ontwikkeld nieuw systeem van ontsporingsbeveiliging. De tot dan toe aan de achterkant van de trolleys aanwezige retrievers werden vervangen door luchtcilinders aan de onderkant van de stroomafnemers. Bij een ontsporing drukken deze de stroomafnemers naar beneden. Tevens werden de stroomafnemers op een plateau bevestigd i.p.v. rechtstreeks op het dak.
Het oude systeem van wisselbediening (stroom geven geven voor afslaan en geen stroom geven voor rechtdoor) werd in het laatste kwartaal van 1979 vervangen door radiografische wisselbediening.
Museumtrolleybus 101, die op 1 december 1982 op aandringen van enkele chauffeurs na 10 jaar naar het GVA was teruggekeerd, werd in 1983 en 1984 geheel gerestaureerd.
Na jaren van samenwerking tussen het GVA en de GSM (Gelderse Streekvervoer Maatschappij) werd begin mei 1993 besloten tot een fusie die met terugwerkende kracht inging op 1 januari 1993. De nieuwe naam werd: Gelderse Vervoer Maatschappij (GVM).
De vergoeding door het Rijk voor de extra kosten van de trolleyexploitatie werd vanaf 1993 in enkele jaren afgebouwd. Om voor Arnhem de trolleyexploitatie veilig te stellen, werd het plan 'Trolley 2000' ontwikkeld. Dit plan behelsde verlaging van kosten en verhoging van opbrengsten door de inzet van uitsluitend gelede trolleybussen op een lijnennet met hoge frequenties en korte rijtijden, aangevuld met een net van dieselbussen en vraagafhankelijk vervoer.
Een volgende fusie vond plaats op 1 januari 1997 toen GVM en TET samen als Oostnet verder gingen. Om in het landelijke VSN-nummersysteem te passen, werden in mei 1997 de Arnhemse stadsbussen vernummerd. De trolleys kregen een 0 voor het 3-cijferige nummer.
Na ruim twee jaar Oostnet volgde op 8 mei 1999 alweer een fusie: de vervoerbedrijven Oostnet, Midnet, NZH, en ZWN gingen op in het nieuwe bedrijf Connexxion.
Het nieuwe overdekte busstation bij het Arnhemse Centraal Station werd op 17 maart 2003 in gebruik genomen.
In het najaar van 2007 werden de bussen voorzien van OV-chipkaartlezers en het informatiesysteem Infoxx. Dit systeem voorziet passagiers, chauffeurs en verkeersleiding van allerlei informatie. In verband met Infoxx werden eind september/begin oktober 2007 de trolleybussen vernummerd: de 0172 tot en met 0182 kregen de nummers 5172 tot en met 5182 en de 0201 tot en met 0231 de nummers 5201 tot en met 5231.
Vanaf 29 mei 2008 rijden de Arnhemse trolleybussen op groene stroom, die wordt geleverd door waterkrachtcentrales in Noorwegen. Voor de energievoorziening t.b.v. het trolleynet, dat jaarlijks 5,4 miljoen kilowattuur stroom verbruikt, betekent dit een besparing op de uitstoot van kooldioxide van circa 5.000 ton per jaar. De Arnhemse trolley rijdt daarmee klimaatneutraal.
De gemeente Arnhem heeft in het laatste kwartaal van 2008 besloten de trolleybovenleiding te kopen van exploitant Connexxion. De bovenleiding wordt aan de exploitant verhuurd. Deze wordt technisch eigenaar en moet voor het onderhoud zorgen. Hiervoor verstrekt de Stadsregio Arnhem Nijmegen een vergoeding. Een eventuele nieuwe vervoerder is verplicht de trolleybussen van de vorige vervoerder over te nemen. De concessie voor het openbaar vervoer in de regio Arnhem/Nijmegen voor de periode 2010 tot en met 2012 werd in april 2009 gegund aan Connexxion die als enige had ingeschreven onder de vlag van Novio. Vanaf 13 december 2009 wordt het busvervoer in de regio Arnhem/Nijmegen verzorgd onder de naam Breng. De volgende concessieperiode beslaat 10 jaar (2013 tot en met 2022).
Ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de trolley in Arnhem werd op zondag 6 september 2009 in de garage van Connexxion aan de Westervoortsedijk een Open Dag gehouden. Hier kon de eerste nieuwe Hess-trolley worden bekeken. Ook alle Arnhemse museumtrolley- en dieselbussen waren hier aanwezig, evenals de Solingse MAN-trolley 64.
Vanaf 9 december 2012 verzorgt Hermes (dochteronderneming van Connexxion, later Transdev) gedurende 10 jaar het openbaar vervoer in de regio Arnhem-Nijmegen. De naam Breng is gehandhaafd. Naast de emissievrije trolleys rijden de bussen op Groen Gas. In september 2020 werd bekend dat de concessieduur met twee jaar werd verlengd door middel van een noodconcessie (2022-2024). Deze noodconcessie is verlengd met 1,5 jaar en loopt nu tot en met 30 juni 2026.
Het gereserveerde geld voor de geplande uitbreiding van de trolley naar Huissen, die niet doorging, werd gebruikt om lijn 2 te verlengen van het Station naar De Laar Oost. De officiële opening vond plaats op vrijdag 12 december 2014. Op maandag 15 december begon de exploitatie op het nieuwe traject.
Op 19 november 2015 werd het nieuwe station Arnhem Centraal officieel geopend. Het onoverdekte trolleybusstation werd op 13 december 2015 door de trolleylijnen 2, 5, 6 en 7 in gebruik genomen. Lijn 1 richting Velp en lijn 3 blijven gebruik maken van het overdekte busstation.
Tussen juni en december 2023 is de bovenleiding tussen de Stationsweg en rotonde Valkenburglaan in Oosterbeek aangelegd.
Op 18 december vond de eerste proefrit plaats met museumtrolleybus 101.
De bovenleiding zal in 2024 in gebruik worden genomen als de nieuwe Solaris trolleybussen in dienst komen
op lijn 352 Arnhem CS – Wageningen v.v.
Het traject Arnhem CS – Oosterbeek rotonde Valkenburglaan/halte d’Oude Herbergh onder de bovenleiding is 2x 5.718 meter = 11.436 meter (11,4 km).
Het traject Arnhem CS – Wageningen busstation is 2x 17.332 meter = 34.664 meter (34,6 km).
